Share

Limpets

Limpets ©Richard Burkmar

Llygad maharen

Os ydych chi wedi bod yn archwilio pyllau creigiog erioed, mae’n bur debyg eich bod wedi gweld llygad maharen neu ddau! Mae eu cregyn siâp côn yn glynu wrth y creigiau nes bod y llanw’n dod i mewn, ac wedyn maen nhw’n brysur. Mae llygaid meheryn yn symud o gwmpas gan fwyta algâu gan ddefnyddio eu tafod garw.

Enw gwyddonol

Patella vulgata

Pryd i'w gweld

Ionawr - Rhagfyr

Species information

Ystadegau

Hyd: 4 cm
Hyd bywyd: 10-20 mlynedd
Common

Habitats

Ynghylch

Llygaid meheryn yw’r cregyn bach tebyg i gôn sydd i’w gweld yn aml wedi glynu’n dynn wrth ochr y creigiau mewn pyllau. Er nad ydyn nhw’n edrych yn drawiadol ar yr olwg gyntaf, unwaith mae’r llanw’n dod i mewn maen nhw’n brysur iawn, yn symud o amgylch y creigiau yn bwyta algâu gan ddefnyddio eu tafod garw. Eu tafod yw’r strwythur biolegol cryfaf yn y byd – mae’n gorfod bod yn gryf er mwyn crafu algâu oddi ar gerrig garw yn gyson!

Sut i'w hadnabod

Mae tair rhywogaeth debyg iawn o lygaid meheryn i’w gweld ar draethau’r DU. Mae gan y llygad maharen cyffredin gragen siâp côn lwydaidd ac mae ychydig yn fwy na’r ddwy rywogaeth arall. Mae gan y llygad maharen troed-ddu, Patella depressa, gragen lai, fwy gwastad, ac mae i’w weld yn bennaf o amgylch de’r wlad. Mae gan lygad maharen Tsieina, Patella ulssiponensis, smotyn oren y tu mewn i’w gragen.

Dosbarthiad

I’w weld ar draethau creigiog o amgylch arfordir y DU.

Roeddech chi yn gwybod?

Mae llygaid meheryn yn symud dros greigiau pan mae’r llanw i mewn, ond bob amser yn dychwelyd i’w hoff lecyn pan fydd y llanw’n mynd allan, gan ddilyn y llwybr o fwcws maen nhw wedi’i adael. Mae ôl traul ymylon y gragen i’w weld yn y llecyn yma, ac yn y diwedd mae ‘craith’ amlwg yn cael ei chreu yn y graig. Mae’r ‘graith gartref’ yma’n helpu’r llygad maharen i lynu’n well wrth y graig, gan ei atal rhag sychu nes i’r llanw ddod i mewn eto.